Suç ve Ceza (Fyodor Dostoyevski) ile Sefiller (Victor Hugo), iki büyük klasik roman olup, Raskolnikov ve Jan Valjan karakterleri üzerinden ahlak, suç, kefaret ve insan ruhunun derinlikleri gibi temaları işler. İşte karakterler üzerinden temel bir karşılaştırma:

1. Suç ve Ahlaki Düşünce Yapısı

Raskolnikov: Zekasıyla öne çıkan genç bir öğrenci, “olağanüstü insanlar sıradan ahlaki yasaların üstündedir” düşüncesiyle bir cinayet işler. Bu fikir, Nietzsche’nin “üstinsan” kavramına benzer ve entelektüel bir temele dayanır.

Jan Valjan: Aç kalmış yeğenlerini doyurmak için ekmek çaldığı için yıllarca kürek mahkumu olur. Suçu ahlaken daha mazur görülebilecek bir sebeple işler, fakat toplum tarafından dışlanır.

2. Suç Sonrası Ruhsal Durum

Raskolnikov: Suçtan sonra giderek artan bir iç çatışma yaşar. Vicdan azabı, korku ve yabancılaşma duyguları onu psikolojik olarak yıpratır. Suçu işlemeden önce planlı ve soğukkanlı olsa da sonrası bir çöküştür.

Jan Valjan: İlk başta öfke ve nefret doludur, ancak Piskopos Myriel’in merhameti onu derinden etkiler. Bu olay, karakter dönüşümünün başlangıcı olur ve ruhsal bir uyanış yaşar.

3. Kefaret ve Değişim

Raskolnikov: Sonunda Sibirya’ya sürgüne gönderilir. Orada Sonya’nın desteğiyle içsel bir dönüşüm başlar, ama bu süreç zorludur ve geç gelir.

Jan Valjan: Kendi kimliğini gizleyerek yoksullara yardım eder, bir sanayi kurar, Cosette’e babalık yapar. Bu değişim, aktif bir kefaret yoludur. O, suçu yalnızca telafi etmekle kalmaz, ahlaki olarak yücelir.

4. Tanrı ve Merhamet Teması

Raskolnikov’un dünyasında Tanrı sorgulanır, inanç ile inançsızlık arasında gidip gelir. Sonya’nın inancı ve merhameti, ona yeniden umut verir.

Jan Valjan için Tanrı ve merhamet merkezîdir. Piskopos’un bağışlaması ilahi bir kurtuluşu simgeler. Hugo, Tanrı’nın sevgisiyle değişimi mümkün kılar.

5. Toplumun Rolü

Raskolnikov: Toplumdan yabancılaşmıştır. Yoksulluğun, birey üzerindeki etkisini sorgular. Ancak çözüm önerisi bireysel ve soyut düşünce üzerindedir.

Jan Valjan: Toplumsal adaletsizlik romanın merkezindedir. Sistemin katılığı, yoksulluk, sınıf ayrımı gibi konular Hugo tarafından açıkça eleştirilir.

Sonuç Olarak:

Raskolnikov, bireyin iç çatışması, ahlak felsefesi ve vicdan yoluyla dönüşümünü simgeler.

Jan Valjan, merhamet ve sevgi yoluyla yeniden doğan bir insanın temsilidir.

İkisi de “suç” işlemiş ama biri felsefi, diğeri toplumsal bir zeminde; biri çözümü kendi içinde ararken, diğeri toplumla barışarak kurtuluşa ulaşır.